Larinks (gırtlak) neresidir ?: Larinks (gırtlak) yutak borusunun önünde yerleşen, ses telleri ve soluk borusu başlangıcı içeren ve adem elması olarak bilinen bölgedir. Larenksde bulunan ses telleri  içinden geçen havanın etkisiyle titreşerek ve ses çıkarılmasını sağlar. Larenkste (gırtlak) oluşan ses farenks, ağız boşluğu ve burunda yankılanır. Damak, dil ve dudakların hareketiyle de ses şekillendirilir ve konuşma halini alır.

Larinks (gırtlak) kanserinin nedenleri ve belirtileri nedir ? :Toplumda yaklaşık her 100.000 kişiden birinde gelişen Larinks (gırtlak) kanseri çoğunlukla sigara içen erkeklerde görülür. En sık rastlanılan yaş grubu 50-60 yaşındaki erkekler olmakla birlikte sigara içiciliğinin kadınlardada yaygınlaşmasıyla hastalığa kadınlardada daha sık rastlanır hale gelinmiştir. Aynı şekilde alkol alanlarda da risk oranı yüksektir, içki ve sigara birlikte kullanılıyorsa risk daha da büyümektedir. Tümör ses telleri üzerine yerleşmiş veya bu bölgeye ilerlemişse ses kısıklığı ve ses kalitesinde değişiklikler genellikle ilk ortaya çıkan belirtilerdir. Bu nedenle uzun süren özellikle iki haftayı geçen  ses kısıklıkları ihmal edilmemeli ve mutlaka bir K.B.B Hastalıkları uzmanına muayene olunmalıdır. Gırtlak kanserinin diğer belirtileri arasında boğazda takılma hissi, boğazda ve kulaklara yansıyan ağrı şeklinde de olabilir.  Ilerlemiş olgularda ise ise; nefes darlığı, yutma güçlüğü, yutma sırasında ağrı, kanlı balgam gibi belirtiler  hastaların şikayetleri arasına katılır.  Kanser boyundaki lenf bezlerine  yayılmışsa, boynun yan tarafında giderek büyüyen şişlikler ortaya çıkar.

Larinks (gırtlak) kanserinin tanısı nasıl konur? Kulak-Burun-Boğaz Hastalıkları uzmanları gırtlağı  endoskoplarla muayene ettiklerinde şüpheli bir görüntü ile karşılaştıklarında bu şüpheli alandan anestezi altında parça alınmasını (biyopsi) ve patoloji bölümünce incelenmesini önereceklerdir (Resim1) Direkt laringoskopi adı verilen bu  işlem hem tanının konmasını sağlar hemde tümör haritalamasına olanak sağlayarak seçilecek tedaviye karar verme aşaması için bilgiler sunar. Bu bölgenin  farklı karakter özelliklerine sahip farklı kanserleri mevcuttur dolayısıyla tümörün adının konması seçilecek tedavi açısındanda önemlidir.  Bazı hastalarda tümörün çevre dokulara yaygınlığını ve/veya boyundaki lenf bezlerine sıçramış (metastaz) olup olmadığını incelemek amacıyla Manyetik Rezonans incelemesi (MRI) yada PET CT yapılır.

Resim 1 Solda normal sağda kanserli larinks (gırtlak) dokusu izlenmektedir

Larinks (gırtlak) kanserinin tedavisi nedir? Larinks kanseri erken evrede yakalandığı takdirde tedavisinde yüz güldürücü sonuçlar alınabilen bir kanserdir. Tedavi türünün seçimi de kanserin larinksin neresinde olduğuna, evresine, kişinin yaşına ve genel sağlık durumuna göre yapılır.

Temel olarak üç tür tedavi yöntemi uygulanmaktadır :

• Cerrahi: Kanserli dokunun sağlam dokulara ulaşana kadar  kesilerek çıkarılması anlamını taşıyan cerrahide sadece ses telleri kesilebileceği gibi larinksin(gırtlak) kısmen (parsiyel) yada tamamen alınması  söz konusu olabilmektedir. Larinks (gırtlak) kanserinin tedavisinde sık kullanılan ve birçok larinks kanserinde en etkili tedavi yöntemi cerrahidir. Bu ameliyatların birçoğunda boynun ön kısmında nefes borusuna giden bir delik açılabilir (trakeotomi) ve buradan nefes alınması sağlanır.  Larinksin (gırtlağın) tamamı alındığında bu delik kalıcı olmakta, diğer ameliyatlarda ise, ameliyat bölgesi iyileştikten sonra açılan delik kapatılmaktadır. Eğer kanser hücreleri boyundaki lenf bezlerine yayılmışsa veya yayılma ihtimali yüksek görülüyorsa, ameliyat sırasında boyundaki lenf bezlerinin de çıkartılması (boyun diseksiyonu) gerekebilir.

Lazer cerrahisi: Son yıllarda gırtlak kanserinin tedavisinde giderek artan sıklıkta lazerde kullanılmaktadır. Bu hastalarda trakeotomi açılmasına gerek kalmamakta ve normal cerrahiyle aynı başarı şansı yakalanabilmektedir. Ancak lazer kullanılacak hastaların itinayla seçilmesi gerekmektedir.

• Radyasyon tedavisi (Radyoterapi): Bu tedavi seçeneğinde yüksek enerjili radyasyon ışınları kullanılarak kanser hücreleri öldürülür ve tümörler küçültülür. Radyasyon ışınları, larenks kanserlerinde genellikle boyuna dışardan bir cihazla verilir. Uygulama, her gün belli dozda radyasyon verilmesi şeklinde yapılır ve bu tedavi larenks kanserlerinde genellikle 6 hafta sürer. Radyasyonun kanser hücreleri üzerindeki etkisini artırmak için radyoterapi sırasında bazı ilaçların da verilmesi gerekebilir.

•  Kemoterapi: Bu tedavi seçeneğinde kanser hücrelerinin öldürülmesi için ilaçlar kullanılır. Kemoterapide kullanılan ilaçların bazıları ağızdan alınan haplar şeklindedir; ancak çoğu hastanede uygulanması gereken ve enjeksiyon şeklinde verilen ilaçlardır. Çoğunlukla ileri evre kanserlerde cerrahi öncesi yada ameliyat sonrası kanserleri tekrarlayan hastalarda kullanılması gündeme gelmektedir.